Aanzicht kerk

De Hervormde kerk van Wjelsryp

Volgens oude overleveringen is de kerk gebouwd op de plaats waar zich rond 1200 een hostie-wonder zou hebben voorgedaan. In ieder geval schijnt de kern van het huidige muurwerk in die tijd te zijn gebouwd. De kerk werd gewijd aan de Heilige Ursula. Door de vele verbouwingen in de 18de en de 19de eeuw is hier weinig zichtbaar meer van. Slechts in de noordwesthoek van de kerk zijn nog de kloostermoppen zichtbaar.
In 1515 werd de kerk in brand gestoken door de Zwarte Hoop, waarna het schip een nieuw tonggewelf kreeg. Dit gewelf is nog altijd aanwezig en in het koor zijn de sleutelstukken nog bewaard gebleven. In de 18de eeuw is het gehele interieur vernieuwd. Johannes Hardenberg maakte in 1759 het snijwerk voor de preekstoel en de banken. De kerk kreeg toen ook de 4 tekstborden en de 2 opschriftborden met teksten uit de bijbel, geschreven door dominee Sicco Abbring. Waarschijnlijk zijn in die tijd ook de grote kraken (laden) aangebracht die aan weerszijden van de kerk boven en tot aan de voorste banken reikten en werden de trekbalken vervangen door ijzeren stangen om ruimte en hoogte op de kraak te krijgen.
Het interieur vormt een gave eenheid. Het doophek is prachtig gesneden en het is opvallend dat een deel van het snijwerk nog Lodewijk XIV– stijlkenmerken heeft, hetgeen voor 1759 wel rijkelijk laat is.
In 1874 werd een orgel gekocht om de inventaris compleet te maken. Dit orgel kwam uit een Katholieke kerk uit Oirschot en was een typisch Frans getint instrument.
Volgens overlevering is de toren in 1836 ingestort. Maar misschien was hij ook wel zo bouwvallig geworden dat men besloot hem af te breken. Op woensdag 25 mei 1836 komen de floreenplichtigen samen met het gemeentebestuur om te beslissen wat er moet gebeuren: of de toren herbouwen of een houten dakruitertje plaatsen. Tot het laatste werd besloten, waarschijnlijk omdat dit de goedkoopste oplossing was. In het spitsje kreeg de klok uit 1545 weer een plaatsje. In 1836 werd ook de kerk ommetseld waarbij de Middeleeuwse sporen zijn verdwenen.
In 1909 heeft men de klok laten omgieten, waarbij het oude opschrift wel werd herplaatst. In de tweede wereldoorlog werd de klok door de Duitsers gevorderd en is na de oorlog niet teruggekeerd.