Algemene Informatie

---

De Eiterse begraafplaats is in 1829 in recordtijd aangelegd als uitvloeisel van een Koninklijk Besluit in 1827 dat het begraven in kerken en binnensteden verbood. Men heeft hier lang vastgehouden aan het begraven in- en om de Nicolaaskerk en treuzelde zo lang dat er uiteindelijk overhaaste beslissingen genomen moesten worden. Reden hiervoor was dat er -anders dan nu- uitsluitend begraven werd en dat de opbrengsten hiervan rechtstreeks ten goede aan de kerk kwamen. Zo had deze tot 1822 een monopolie-positie wat voor de kerk veel geld opbracht. Kort voor het koninklijk besluit besloot de RK gemeenschap een eigen begraafplaats aan te leggen bij hun schuilkerk aan de Havenstraat. Deze heeft slechts 7 jaar gefunctioneerd. Er was alle reden voor om het begraven in de stad te verbieden. De hygiënische omstandigheden in- en om de kerk waren hier -en ook elders in het land- zo slecht dat het de volksgezondheid ernstig bedreigde. De overheid moest wel ingrijpen en pakte het monopolie van de kerk af. Er moest op minimaal 300 meter van de stad een ‘Algemene Burgerlijke Begraafplaats’ komen waar zowel katholiek als hervormd IJsselstein begraven kon worden. Er volgde een moeizaam proces. Katholiek IJsselstein lag dwars en de hervormde kerk zag een belangrijke bron van inkomsten teloorgaan. De gemeente had geen geld maar moest wel handelend optreden. Kortom: gedoe. Een speciaal ingestelde ‘onroerend-goed belasting’ bracht uitkomst en op 3 juli 1829 wordt ene Jan Beelo hier als eerste begraven in een katholiek ‘armengraf’. Daarna gaat het snel en al 15 jaar later is de begraafplaats overvol. Men had in IJsselstein buiten het hoge sterftecijfer (de cholera sloeg hier hard toe) van de negentiende eeuw gerekend. Bijzonder is dat de begraafplaats niet werd uitgebreid maar dat uiteindelijk de katholieken een eigen begraafplaats aanleggen aan de Groene Dijk. Dit heeft er mede toe geleid dat onze begraafplaats zijn oude vorm heeft behouden en dat zelfs nog een oorspronkelijk grafkwadrant bestaat waar de eerste belangrijke graven van het begin zijn terug te vinden. Dat maakt Eiteren zo bijzonder en heeft ervoor gezorgd dat de plek als gemeentelijk monument is aangewezen. Na jarenlange verwaarlozing moet het een cultuurhistorisch rustpunt worden met een bijzondere ecologische waarde. Een plek van herinnering waaraan je niet gedachteloos voorbij gaat.

---