Algemene Informatie

Wie weet er meer namen van zusters die op deze bijzondere begraafplaats zijn begraven?
Wie weet tot wanneer de begraafplaats heeft bestaan?

---

EEN BIJZONDERE BEGRAAFPLAATS OP HET LANDGOED AMSTELWIJCK TE DORDRECHT
(1959/1968-1991)(in de volksmond 'het nonnenbos')

Volgens de kadastrale gegevens van Dubbeldam zijn sectie E nummer 1637 en 1638 (NB. na de grenswijziging: gem. Dordrecht Sectie Q nr. 1637)(voor 1937: E474-476/1079 en 478/1519) vanaf 1937 in bezit geweest van de volgende leggers (=op een legger worden alle onroerende goederen van een persoon geregistreerd).
- legger 739
- legger 1585 (jkvr. W.B.M. van den Santheuvel echtg. H.B. de Roo van Capelle)
- legger 3857 (Willem Reinhard Constant de Roo te Velp)
- legger 4349 (Pieter van Schaardenburg en Cons., aannemer te Dordrecht)
- legger 4461 (het klooster der Paters Carmelieten te Dordrecht)


KLOOSTER DER PATERS CARMELIETEN (1957-1967)

In 1957 wordt 'het klooster der Paters Carmelieten te Dordrecht' eigenaar van E1637 en E1638 aan de Reeweg Zuid.
E1637 bestaat uit: kassen, tuin en water;
E1638 bestaat uit: huis en tuin.

In 1957 wordt onder leiding van het Architectenbureau R.G.M. van der Valk (Zwijndrecht) een vleugelaanbouw aan de villa 'Amstelwijck' gebouwd. Ook wordt de villa aangepast om in de gebouwen het Philosophicum Carmel te stichten: "Het gehele gebouw waar nodig te restaureren, Soustr. Keukens wijzigen, en criptem maken, verd. Kapel te maken, Zolder eenige kamertjes te maken...".
In de vleugelaanbouw komen:
(1) zit-slaapkamers voor professoren met: een bed, een kastje, een wastafel met spiegelkastje, een hangkast met 2 legplanken en schuifgordijn, een bidstoeltje, een bureau en een boekenrek;
(2) zit-slaapkamers voor studerenden met: een bed, een wastafel, een bidstoeltje, een kast en een bureautje; [de kamers zijn half zo groot als die van de professoren]

Op 16 maart 1959 verzoekt H.F. Mulder (prior van het Philosophicum Carmel-Amstelwijck (Reeweg Zuid 4 te Dubbeldam), uitgaande van de Stichting Paters Carmelieten te Nijmegen) aan de gemeente Dubbeldam een vergunning tot aanleggen van een begraafplaats, dat alleen bedoeld voor leden van de Orde van Carmelieten, op het perceel kadastraal bekend gem. Dubbeldam sectie E no 1638. De begraafplaats zal worden aangelegd op een afstand van meer dan 50 meter van elke bebouwde kom ener gemeente en op een afstand van meer dan 2500 m van enige inrichting tot waterwinning van een waterleidingbedrijf.
Het verlof wordt op 24 maart 1959 door de gemeente Dubbeldam verleend onder de volgende voorwaarden:

(1e) dat van de aanvang van de aanleg van de bijzondere begraafplaats kennis wordt gegeven aan burgemeester en wethouders
van Dubbeldam;
(2e) dat toegang wordt verleend aan de burgemeester en wethouders van Dubbeldam of de door dezen aangewezen personen tot het uitoefenen van het toezicht, bedoeld in artikel 14 der Wet op de Lijkbezorging;
(3e) dat het voor de aanleg bestemde terrein wordt verdeeld in vakken of rijen, zodanig dat aan ieder graf een afzonderlijk
nummer met vermelding van de rij of het vak, waarin het gelegen is, jan worden gegeven;
(4e) dat een plattegrond-tekening wordt aangehouden, aangevende de afzonderlijke graven met hun nummers;
(5e) dat een register wordt bijgehouden aangevende de naam, de geboortedatum, de datum van overlijden, de datum der begraving
en het nummer van het graf van ieders overledene, die op de bijzondere begraafplaats wordt begraven;
(6e) dat jaarlijks in de maand januarij aan burgemeester en wethouders van Dubbeldam een opgave, wordt ingezonden van de in het afgelopen jaar in dit register ingeschreven overledenen.

Amstelwijck wordt door de Karmelieten gebruikt als een studiehuis voor hun filosofiestudenten. In het kader van de reorganisatie der seminarie-opleidingen in Nederland werd dit huis in 1967 weer opgeheven.
In 1960 werd er in de wijk Crabbehof een nieuwe parochie ('De Verrezen Christus') opgericht die door de Karmelieten bediend ging worden. Aldaar kwam, aan de Nolensweg, een tweede Karmelvestiging, waar o.m. de paters-leraren woonden, verbonden aan het Titus Brandsmacollege.

Eind mei 1968 wilt de gemeente Dordrecht nagaan of het juist is dat bij Amstelwijck begravingen plaatsvinden (Dordrecht weet namelijk niets van een begraafplaats af!!!!!).
In opdracht van W. Buurman (Chef van de Afd bevolking en Burgerlijke Stand) wordt door A.C. Uil (ambtenaar bij de afdeling bevolking) een summier onderzoek ingesteld.
Hij vermeldt dat Huize Klein Amstelwijck (gebouwd in 1920) dan in gebruik is als rusthuis voor bejaarde religieuzen van de 'congregatie van de Kleine Zusters van de Heilige Jozeph'. Overste van het rusthuis is Egberta Maria Harink (* 27-12-1913).


CONGREGRATIE VAN DE KLEINE ZUSTERS VAN DE HEILIGE JOZEPH (1967-1991)

De Karmelieten hebben tussen 1959 en 1968 NOOIT één van hun leden op de begraafplaats begraven.
Het voormalige gebouw van de Karmelieten (Philosephicum Carmel-Amstelwijck) wordt in 1967/68 verbouwd tot bejaardetehuis voor religieusen door Constructie- en Adviesbureau Tebodin NV (Den Haag). In 1967/68 wordt er o.a. een luchtbrug tussen de twee gebouwen gemaakt en twee liften gebouwd. De kapel wordt volgens de tekeningen verplaatst van het hoofdgebouw naar de vleugelaanbouw ('beddenhuis'). In maart 1968 is het beddenhuis klaar.

De 'congregatie van de Kleine Zusters van de Heilige Jozeph' wilt de aangelegde begraafplaats uit 1959 gaan gebruiken.
In april 1968 is men begonnen met het verhogen van de begraafplaats door het storten van zand (aangebracht met vrachtauto’s).
De begraafplaats is gelegen aan de achterzijde van het terrein - gerekend vanaf de Amstelwijckweg.
Op 31 mei 1968 heeft dhr. A.C. Uil (ambtenaar gem. Dordrecht) waargenomen:

"dat er een verhoging van aarde/zand is, welke in z’n geheel is bedekt met gras (graszoden). Deze langwerpige verhoging, hoogte plm 1.70 meter, heeft aan iedere zijde een schuin aflopende kant. De afmeting van de verhoging bedraagt: lengte ongeveer 36 meter breedte ongeveer 12 meter.
Deze in aanleg zijnde begraafplaats grenst, gescheiden door een sloot waarlangs hoge bomen staan, aan een boomgaard van de landbouwer en fruitteler, de heer A. Visser, wonende te Dordrecht, Amstelwijckweg no. 1.
Dichtbij bedoelde verhoging op het terrein van Amstelwijck wordt eind mei/begin juni 1968 door ambachtslieden een nieuw gebouwtje opgetrokken."

Bron: stadsarchief Dordrecht 8a1970-1253 (In rood de plek van de begraafplaats)

Bron: stadsarchief Dordrecht 752-17420 (bouwdossier)

In 1968 wordt achter het gebouw een garage annex lijkenhuisje gebouwd door de Nederlandsche Aanneming Mij v/h H.F. Boersma (Den Haag). Hiervoor is eind april 1968 een aanvraag bij de gemeente Dordrecht ingediend.

De bouwtekening van de garage met lijkenhuisje in 1968. Hierop is heel goed de bijzondere begraafplaats Amstelwijck afgebeeld. (Bron: stadsarchief Dordrecht 752-17419)


De garage is in maart 2003 gesloopt. Op de plaats van de begraafplaats zijn nu parkeerplaatsen. En op de plaats van de garage is één van de twee nieuwe kantoren gebouwd. (Bron: stadsarchief Dordrecht 752-17419)


De voor- en zijgevel van de garage met lijkenhuisje. (Bron: stadsarchief Dordrecht 752-17419)


BEGRAVEN OP DE BIJZONDERE BEGRAAFPLAATS

Waarschijnlijk is de eerste kloosterzuster die op de bijzondere begraafplaats werd begraven:

Fijtje van der Ben (zuster M. Cornelini(e)), geb. Purmerend 8-12-1901, geprofest op 19 maart 1936 te Heerlen, vestigt zich uit Heerlen te Dordrecht (Grootekerksbuurt 11/13) op 27-3-1936, woonachtig in Klooster Kleijn Amstelwijck, overl. Dordrecht 23-12-1968, begraven Amstelwijck 27-12-1968 ("De gezongen eucharistieviering zal worden gehouden op vrijdag 27 december a.s. om 11 uur in de kapel van "Huize Kleyn Amstelwijck" waarna de begrafenis zal plaatshebben op het kloosterkerkhof, aldaar").


Uit: De Dordtenaar dec. 1968

Omstreeks 1980/1990 woonden er nog kloosterzusters op het landgoed Amstelwijck.
Het telefoonboek van Dordrecht van 1981/82 vermeldt:
- 181804 Rooms-Kath, Amstelwijck, amstelwyckweg 4, zusters franciscanessen van Heerlen
- 181333 Rooms-Kath, klooster Kleyn Amstelwijck, Amstelwyckweg 2, kloosterzrs vd h Jozef

In 1992-1995 doet het gebouw 'Kleijn Amstelwijck' dienst als asielzoekerscentrum. En vanaf 1998 kreeg het een kantoorbestemming.


Bronnen:
- stadsarchief Dordrecht, archief 8a-1970, inv.nr. 1253 (begraafplaats Amstelwijck);
- stadsarchief Dordrecht, kadaster Dubbeldam (op microfiches);
- stadsarchief Dordrecht, archief 752, inv.nr. 17417, 17418, 17419, 24980 (bouwdosseirs Amstelwijckweg 2)
- http://www.knr.nl/documenten/OverzichtZORG.doc; Dordrecht:
* St. Jacob Stichting 1926–1970 (bejaardenzorg+ziekenverpleging);
* Kleine Zusters van de H. Jozef Heerlen 1968-1991 (bejaardenzorg+ziekenverpleging);
* Zusters van St. Jozef Amersfoort 1928 (bejaardenzorg);
- http://home.12move.nl/~sh249546/ac_karmelgesch.htm ;
- http://home.tiscali.nl/~kastelenzuidholland/Pages/Amstelwijck.htm;
- http://nl.wikipedia.org/wiki/Kleine_Zusters_van_de_Heilige_Joseph;
- www.dordtopenstad.nl (foto's noodgraven landgoed Amstelwijck (Tweede Wereldoorlog);

BIJLAGE.
Overledenen Amstelwijckweg 2 (bejaardencentrum Huize Klein Amstelwijck)
(Congregatie voor de Kleine Zusters van de Heilige Joseph; huize voor bejaarde religieuzen)

16-09-1968 Frederika G.J. Collet
23-12-1968 Fijtje van der Ben
05-06-1969 Geertruda J. Hoogenes
04-07-1971 Jacoba M. Niekel
27-11-1971 Wilhelmina Chr. Saedt
04-02-1972 Jacoba Hellemons
04-06-1973 Anna M.C. Meuwese
13-06-1973 Cornelia J.A. van de Runstraat
24-08-1975 Elisabeth Steenweg
24-08-1975 Catharina T.J. Steenweg
28-09-1975 Anna M. de Graaf
15-11-1975 Johanna A. Vergeer
05-12-1975 Hendrika M. van der Sijs
27-03-1976 Adriana M. Tetteroo
22-04-1977 Gerarda M. Boerlage
24-06-1977 Jantje G. Grondstra
03-07-1977 Johanna M. van den Dungen
14-01-1978 Maria E. van Hoek
13-02-1978 Helena C. de Mol
31-12-1978 Johanna H. de Ruijter
07-02-1979 Eva M. Alewijn
21-03-1979 Elizabeth Tuinder
18-06-1979 Catharina M. André
28-03-1980 Hendrika C. van Schaick
11-11-1980 Cornelia P.M. Jongen
29-04-1981 Mathilda C. Bovelander
03-06-1981 Adriana van Oevelen
14-09-1981 Theodora van der Stap
03-05-1982 Cornelia A.A.M. Retel
13-05-1982 Maria M.G. v.d. Voort
27-10-1982 Mathilda M.J. Vermunt
26-04-1983 Jacoba E. Bosch
18-05-1983 Johanna M. van Kol
10-06-1983 Maria A. Boode
23-07-1983 Helena A.M. Smeelen
[www.dordtenazoeker.nl]

(c) Dordrecht E.v.D. november 2007, april 2017

---