Algemene Informatie

Ingang Joodse Begraafplaats Middelharnis


Informatiebord op de Joodse begraafplaats Middelharnis

Bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog in 1940 wonen er 69 Joodse inwoners op het eiland, enkele families al meer dan honderd jaar. De meeste Joodse inwoners hadden een winkel of zaten in de handel. Er waren ook enkele Joodse slagers. Ze hadden een eigen synagoge en een school op het Zandpad in Middelharnis. Het is deze mede-eilandbewoners niet anders vergaan dan de miljoenen Joodse lotgenoten elders in Europa. Vanaf 1940 worden door de Duitse bezetter anti-Joodse maatregelen afgekondigd. Langzaam maar zeker worden de Joden buiten het openbare leven geplaatst en krijgen ze beperkingen opgelegd. Op 2 mei 1942 wordt de Jodenster ingevoerd.
Het zal dan niet lang duren of de eerste deportaties vinden plaats. In de jaren 1942-43 worden ze van het eiland weggevoerd, zeven weten onder te duiken, waarvan zes de oorlog overleven. Uit de opgaven van het Rode Kruis blijkt, dat de meesten veelal snel na aankomst in de vernietigingskampen om het leven zijn gebracht. De oudste was 91 jaar, de jongste nog geen 4 jaar. Op de Joodse begraafplaats te Middelharnis staat een monument met de namen van de slachtoffers. In 1947 wordt de Joodse gemeente Middelharnis officieel opgeheven. De enige tastbare restanten aan de Joodse inwoners zijn drie begraafplaatsen, de andere liggen nabij Dirksland en Goedereede, en een herdenkingssteen op het Zandpad op de plek waar eens de sjoel (synagoge) heeft gestaan. Daar is ook de Sjoeltrap.
Kort vóór Kerstmis 1944 wordt op het eiland een oproep door de bezetters verspreidt waarin alle jonge mannen tussen de 17 en 41 jaar worden opgeroepen zich te melden. De Duitse oorlogsindustrie zit te springen om werknemers. In eerste instantie zijn de aanmeldingen gering, maar na dreigementen van de bezetter melden ruim 3500 mannen zich. Zij gaan een onzeker avontuur tegemoet in de fabrieken in Duitsland. Bij bombardementen zullen achtentwintig eilandbewoners omkomen. Bovendien komen diversen ziek en ondervoed thuis. Ook op het eiland zelf komen bij beschietingen, explosies en andere oorlogshandelingen eilandbewoners om het leven.


Foto op het informatiebord.

Oorlogsmonument


Deze begraafplaats is in zijn geheel gefotografeerd. Ontbrekende gegevens zijn via diverse instanties erbij gezocht.