Algemene Informatie

Ingang Joodse Begraafplaats Woerden

Aantal grafzerken: 22
Toegang: Afgesloten

Aangelegd in 1856 met uitbreiding in 1880.
Boven de deur staat de tekst uit Jesaja 26:19a “Herleven zullen uw doden -ook mijn lijk- opstaan zullen zij. Ontwaakt en jubelt, gij die woont in het stof”.


(foto Jaap van der Zee)

Overzicht Joodse Begraafplaats Woerden

(foto Jaap van der Zee)

Detail Joodse Begraafplaats Woerden

(foto Jaap van der Zee)

Israëlitische Begraafplaats aan de Westdam

In 1849 deden de kerkmeesters van de joodse gemeente van Woerden een verzoek tot aanleg van een Israëlitische begraafplaats voor de joodse gedetineerden in het Kasteel te Woerden. Als deze kwamen te overlijden moesten zij voor veel geld naar Gouda worden overgebracht. In 1856 werd uiteindelijk het terrein aan de Westdam aangeboden. In 1880 vond een uitbreiding plaats en werd een twee meter hoge houten schutting geplaatst. In 1927 werd deze vervangen door de huidige bakstenen muur. De toegang tot de begraafplaats is via een in baksteen opgetrokken dienstgebouwtje. Aan de voorzijde is binnen een gepleisterde omlijsting een dubbele houten deur aangebracht voorzien van decoratief smeedwerk. Op de topgevel boven de ingang is een hebreeuwse tekst uit Jesaja 26:19a aangebracht. Vertaald: 'herleven zullen uw doden - ook mijn lijk - opstaan zullen zij. Ontwaakt en jubelt gij die woont in het stof'.
Tegenwoordig wordt het gebouwtje gebruikt door de plantsoenendienst, die, als dank voor het gebruik, voor het onderhoud van de begraafplaats zorgt. Van de bijna 40 aanwezige zerken, zijn er ook enkele afkomstig van de geruimde joodse begraafplaats in Gouda.

Joodse geschiedenis in Woerden

In Woerden vestigde zich aan het einde van de achttiende eeuw voor het eerst een aantal joden. In de eerste helft van de negentiende eeuw groeide de kleine gemeenschap zodanig, dat er in 1856 bij de Hogewoerd en de Groenendaal een synagoge geopend kon worden. In hetzelfde jaar werd er bij het park Westdam een Joodse begraafplaats aangelegd. De Woerdense joden waren voornamelijk handelaars, winkeliers en vleeshouwers.

Vanaf de zeventiger jaren van de negentiende eeuw zette de teruggang in. De synagoge werd in 1920 afgebroken. Vijf jaar later werd de joodse gemeente van Woerden bij die van Gouda gevoegd.

Tijdens de Duitse bezetting werd ongeveer de helft van de Woerdense joden gedeporteerd en vermoord. De andere helft, die onder meer door onder te duiken wist te overleven, keerde na de oorlog naar de plaats terug.

Tegenwoordig draagt de plaatselijke overheid zorg voor de joodse begraafplaats. In september 2002 werd in Woerden een monument onthuld. Het monument is geïnspireerd op een familiefoto van het joodse gezin Izaks, waarvan slechts één familielid terugkeerde.
In het nabijgelegen Kamerik werd in maart 1999 een gedenksteen onthuld, ter nagedachtenis aan twee joodse onderduiksters.