Algemene Informatie

Verscholen tussen hoge bomen, omgeven door akkerlanden én op gepaste afstand van de bebouwde kom ligt daar aan de Boslust in Alphen een bijzondere plek: daar is een pestkerkhof.

Eeuwen geleden begroeven de mensen degenen die aan de pest gestorven waren ver buiten het dorp, in plaats van op een rustplaats rond de kerk zoals de gewoonte was. Dat gebeurde op last van de schout, de vrees voor besmetting was namelijk levensgroot.

Het pestkerkhofje is volgens Cees van der Wielen van de plaatselijke
heemkundekring uniek in Nederland, hoewel de zwarte dood ook elders veel
slachtoffers maakte.

Het is aan de interesse voor historie van dorpspastoor Willem Binck te danken dat Alphen nog een aandenken aan die tijd heeft. Snuffelend in kerkelijke archieven had Binck ontdekt waar de ongeveer vijfhonderd slachtoffers van de epidemieën van 1600 tot 1630 en van 1653 tot 1654 begraven moesten zijn.
Opgravingen op die plek, waarvoor hij een aantal boerenjongens charterde,
brachten botten en ook een heel skelet naar boven. Die resten zijn - netjes in een kist - herbegraven.

Architect Jan Jacobs ontwierp een bakstenen herdenkingsmonumentje en er kwamen ook twee herdenkingskruisen voor de pastoors Joannes van den Heuvel en Andreas Adriaensen die toentertijd hun zorg voor de pestlijders met de dood moesten bekopen. Daarmee was in 1936 het pestkerkhof opgericht.

Elk jaar op Allerzielen toog Binck met de schoolkinderen in processie naar deze afgelegen plek. Volgens Van der Wielen waarschuwde de pastoor de jeugd steevast met de legende van de plaatselijke schavuit Jan Rollebier voor een losbandig leven. God zou Rollebier namelijk met de pest hebben gestraft omdat hij een losbandig leven met veel drank en vrouwen leidde. Het liep nog goed af met Rollebier, omdat hij zijn sterfbed tot inkeer kwam. Nadat Binck in 1961 met emeritaat ging, raakte het begraafplaatsje in de vergetelheid. Onkruid kreeg vrij spel, totdat in 1987 de plaatselijke VVV het kerkhofje weer in ere herstelde. Momenteel leiden diverse recreatieve routes langs dit vredige plekje,
dat via een klein trapje vanaf de Boslust is te bereiken.

Alleen is het niet meer dezelfde plek die Binck had uitgekozen.
Vanwege de slechte toegankelijkheid over een smal paadje langs prikkeldraad, is volgens Van der Wielen in 1987 besloten iets verderop een nieuwe gedenkplaats op te richten. Tenslotte waren de pestdoden in dat hele gebied begraven.
Monument en kruisen verhuisden. Alleen ligt er niets meer begraven.

"De kist met de overblijfselen die Binck had opgegraven, hebben we niet meer kunnen vinden. Dat mysterie moet nog worden opgelost.

bron: BN-De Stem.