Het interieur van de kerk

Om de sfeer te proeven van 'n begrafenis ook 'n foto van het interieur van de kerk. De kerk in Hebelermeer heeft 'n houten dak. Zie je dat bloemetje op de pilaar onder het koor?:-)

De foto toont 'n 6-weken dienst in 2023, dus 6 weken nadat iemand overleden is.

Inmiddels meer kerken in het Emsland van binnen gefotografeerd. Vooral onder de indruk van gewelven en door het idee dat er zoveel voorouders gedoopt, getrouwd of begraven zijn.

Mensen werden ooit naast de kerk begraven

Op de foto zijn de graven te zien van Joan Franz Backs (1845-1917) en 2 broers Schleper: Mathias (1887-1918) en Johann Bernard (1892-1936). Nog even navragen wanneer het nieuwe kerkhof is aangelegd.

Kun je lezen wie er linksachter Franz Backs begraven is? Laat het a.j.b. even weten.

Er vinden kennelijk werkzaamheden plaats, te oordelen naar de ladder en steigers. Enig idee wanneer deze foto is genomen? Sowieso NA 1936, toen Johann Bernard Schleper overleed en VOOR de aanleg van het nieuw gedeelte.

Deze publicatie is nog niet af. Inmiddels bezig met 'n check van mensen die ten onrechte WEL en ten onrechte NIET opgenomen zijn in de publicatie, voor zover ik dat kan beoordelen m.b.v. Matricula. Heb ook nog wat vragen uitstaan bij de parochie St. Vinzenz von Paul.

Kerkhof Hebelermeer

Hebelermeer is één van de 14 veenkoloniën in het Emsland langs de Nederlands-Duitse grens gesticht rond 1800, Hebelermeer om precies te zijn 1788. De parochie in Hebelermeer was lang, officiëel tot 1964, 'n dependance van de parochie in Wesuwe, 'n middeleeuws dorp op 'n zandrug aan de Eems. De kerk werd gebouwd in 1865. Hebelermeer was een "Kapellengemeinde" volgens het dodenboek vanaf 1866. Tot 1901 werden mensen uit Hebelermeer standaard in Wesuwe begraven, daarna standaard in Hebelermeer toen Hebelermeer 1901 "Seelsorgebezirk" werd. Alleen in uitzonderlijke gevallen begroef men overledenen in Hebelermeer voor 1901, met of zonder toestemming van de pastoor uit Wesuwe, bijv. als de weg te slecht was om naar Wesuwe te gaan met de lijkwagen of als het levenloos geborenen betrof. Dat laatste vraag ik nog na in Hebelermeer. De pastoor uit Wesuwe gaf bijv. ook toestemming voor de begrafenis in Hebelermeer van 'n gezin dat omgekomen was door kolendampvergiftiging in 1869; vader, moeder en kind. Ontbreekt 'n overlijden in het dodenboek van Wesuwe, dan is bij jong gestorven kinderen voor 1900 vaak wel 'n datum van overlijden in het doopboek te vinden. Een nooddoop kwam vaak voor, een pasgeborene werd door een van de aanwezigen gedoopt voordat het kind overleed. Bij 'n nooddoop werden geen doopnamen gegeven. De hulppastoor (Vicarius) in Hebelermeer gaf overlijdens door aan de pastoor in Wesuwe. Vermoedelijk is er in Hebelermeer ook nog 'n dodenboek van voor 1900.

Openbaar is wel het dodenboek Hebelermeer 1901-1920, zie
https://data.matricula-online.eu/de/deutschland/osnabrueck/hebelermeer-st-vinzenz-von-paul/0001/?pg=1

Het dodenboek van Wesuwe vind je ook op Matricula, zie
https://data.matricula-online.eu/de/deutschland/osnabrueck/wesuwe-st-clemens/?page=2

De foto toont zicht op de kerk vanaf het nieuwe gedeelte van het kerkhof.